Istorijska čitanka

Kako su formirana srpska prezimena: Jovanović, Jovanić, Jovanov, Jovin, ili Jović?

SRPSKI TIĆ PREZIVA SE NA IĆ

piše: Trifun Pavlović

Iako se smatra da prava srpska prezimena moraju da se završavaju na "ić" to nije tačno. Mnoge ličnosti poznate u srpskoj istoriji, iz porodica rodom iz Srbije, nemaju prezimena na "ić": Milutin Garašanin, Milojko Liješanin, Milivoje Blaznavac...
Prezimena u srpskom narodu su brojna i raznovrsna. Stvarana su u različitim političko-istorijskim i društveno-ekonomskim uslovima. Postojalo je više različitih načina (principa) za njihovo formiranje.

Lijepa naša želi Bosnu

Iz Hrvatske su, kao neki bauk, sve do naših dana, šireni glasovi o težnji Srba za stvaranjem neke Velike Srbije i o velikosrpskim hegemonističkim namerama. To je bio stalni pripev svih protivsrpskih istupa ne samo pred jugoslovenskom već i pred svetskom javnošću.

O tome dovoljno svedoče knjige u kojima se, s jedne strane, Srbi i Srbija žele prikazati kao agresori velikih teritorijalnih apetita, a s druge se žele prikriti sopstvena agresija i sopstvene teritorijalne pretenzije na tuđe etničke, državne i istorijske teritorije.

Sarajevo je i tada ponijelo izuzetno teško ratno breme. Taj grad je i u ovom slučaju iskrvario zbog svakog zla i svake misaone nastranosti svih krvnika bez obzira na koju su se stranu Bogu okretali.

Drugi svjetski rat je bio noćna mora za cijelu našu zemlju. Ni na jednom pedlju nije bilo lako, a od samog početka sukoba, ustaše su hapsile srpski narod. Zbog surovih progona Srbi su počeli bježati iz Sarajeva. Utočište su nalazili na susjednim planinama ili pak u Srbiji. Naravno, određen broj ljudi je ostao u svom gradu, vjerujući da u dušmanima ipak postoji mrva čovječnosti i empatije. Nisu ni pretpostavili šta im đavoli spremaju.

Bože pravde za dva kralja

Vekovni san o slobodi srpski narod je oduvek pretakao u stihove i tako svoje pobede, ali i poučne poraze čuvao od zaborava.
Uvek bi se među tim pesmama izdvajala poneka koja bi služila kao narodna himna ili makar ličila na pesme koje su opijale osećanjem pripadnosti jednoj naciji i veri, i nejakom, smrtnom pojedincu udahnjivale delić besmrtnosti, povezujući ga kako s precima, tako i s potomcima.

Trinaest Nušićevih žena

Dok je mladi pesnik Branislav Nušić bio na robiji zbog jedne pesme, njegovu prvu ljubav Milicu Terzibašić zaveo je njegov prijatelj, mladi lekar Đoka Jovanović.
 Ponegde se još izvodi kratka komedija Branislava Nušića "Običan čovek", u kojoj se jedna devojka zaljubljuje u mladića na neviđeno, samo čitajući njegove pesme. Tu je slavni komediograf opisao događaj iz sopstvenog života, što i priznaje u predgovoru. Razlika je samo u tome što se u stvarnosti ta ljubav završila nesrećno, ali je pokrenula mnoga druga Nušićeva dela. Kao i glavni junak Damjanović, i pisac je najpre zbog ljubavi postao pesnik, a kasnije je ljubav bila čest motiv njegovih komičnih dela.