Petar Peleš
(Glina, 1827. – Glina, 1911.)
Petar Peleš rodio se 1827. Godine u Glini. Otac Gavrilo bio je trgovac, a majka Jovana domaćica. Trgovina Gavrila Peleša nalazila se u porodičnoj kući, a 1840. Gavrilo Peleš postaje najpoznatiji glinski trgovac.
Isidor Dobrović
(Šikloš, 1841 – Daruvar, 1914)
Trgovac, veleposjednik, dobrotvor i član “Privrednikovog” Patronata. Osnovao je fond za podizanje srpskog privrednog podmlatka, čija su sredstva iznosila oko 240.000 kruna. Svake godine uplaćivao je “Privredniku” iznos od 2.000 kruna. Pomagao je podizanje srpskih škola.
Stevan S. Kalember
(Bjelopolje, Korenica, 10. novembar 1862 — Beograd, 10. april 1946.)
Тrgovac, političar i dobrotvor. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu. Trgovinu je izučavao u Vrhovinama, a zatim je radio kao trgovački pomoćnik u Gospiću i Zagrebu. U Korenici je otvorio radnju 1887. godine.
Lazar Bačić
(Jasenovac, 1865 — Jasenovac, posle 1940)
Trgovac, dobrotvor i nacionalni radnik. Zajedno s bratom Jocom vodio je trgovinu u Jasenovcu i bio je vlasnik tamošnje ciglane. Bio je član Središnjeg odbora Srpske samostalne stranke. Oženio se Dragicom Bačić rođenom Miković s kojom nije imao dece.
Miloš Mandić
(Opština Bihać, 1843 - 20. avgust 1880)
Srpski novinar i učitelj koji je radio na polju srpske prosvjete. Bio je veliki poznavalac srpskog jezika na prostoru Bosne i Hercegovine i radio na njegovom očuvanju i ostavio lijep primjer srpskoj omladini u to vrijeme.
Anastas Popović
(1786 — 30. mart 1872)
Srpski trgovac i bankar iz Zagreba. Bio je na čelu grupe privrednika koja je marta 1846. godine, uz učešće Iliraca (Gaj, Demeter) osnovala Prvu hrvatsku štedionicu, do Drugog svetskog rata najveću hrvatsku banku. Njan je dugogodišnji predsednik upravnog odbora, od 1846. do 1865. godine.
Sredinom XIX vijeka Petar (Mije) Ceković se iz Bijelog Polja preselio u Sarajevo. Živio je kao podstanar kod dobrostojeće udovice Jovanke Hadžimarković (rođene Crnčević), koja je stanovala u sjevernom kraju čaršije, u Kraljevića sokaku. Jovanka je, po tadašnjem običajnom pravu, kao udovica, naslijedila trećinu imovine pokojnog muža i kupila kuću u Patkama.
Porodica Jeftanović
Prvi Jeftanović koji je u drugoj polovini 18. stoljeću došao u Sarajevo bio je Hadži Petar Jeftanović, rođen u Tuzli 1750. godine. Rod Jeftanovića je porijeklom iz doline rijeke Pive u okolini Durmitora (Crna Gora), odakle potiču i sarajevski Despići. Obje porodice slave istu slavu (27. januara) Sv. Savo.
Spiridon Gopčević
pseudonim Leo Brener
(Trst, 1855. – Beč, 1909.)
Istoričar, astronom, ratni izveštač, poliglota i pisac.Potiče iz srpske porodice (obitelji - po Dositeju) iz Trsta, koja se onamo doselila iz Herceg-Novog u vreme kada je Beč bio duhovni centar Srba.Život je proveo kao ratni izveštač i novinar sa Balkanskih ratišta.
Atanasije Šola
(Trst, 1878 — Sarajevo, 19. septembar 1955)
Istaknuti srpski političar i kulturni radnik iz Bosne i Hercegovine. Obavljao je dužnost predsjednika Narodne vlade Bosne i Hercegovine od 3. novembra 1918. do 31. januara 1919. i predsjednik Zemaljske vlade Bosne i Hercegovine od 1. februara 1919. do 11. jula 1921. Godine.
Mojsije Baltić
(Gora kod Gline, 19. februar 1804. — Zagreb, 31. oktobar 1879)
Krajiški upravni oficir, političar i privredni stručnjak.Osnovno školovanje završava u Glini a vojnu školu u Petrinji 1825. godine. Školovanje nastavlja u Gracu gde se upoznaje Ljudevita Gaja.
Jelena Samardžija – Peleš
? – Pale, 1923.
Jelena Samardžija, rođena u Austro-Ugarskoj Monarhiji (na području današnje Hrvatske), dijete čestite srpske oficirske porodice, darovita, umna, naobražena vrši dužnost učiteljice osnovne škole u Mitrovici i Vrginu Mostu u Hrvatskoj i iza udaje svoje prelazi u Bosnu, gdje joj suprug prima dužnost u B. Gradiškoj a svršava ju časno u Sarajevu.
Adam S. Dragosavljević
(Beremend, 1. marta 1800 — Opatovac, 28. juna 1862)
Srpski filolog i pedagog. Adam je rođen 1. marta 1800. godine u Baranji, u mestu Beremend (današnja Mađarska). U teškim materijalnim prilikama neredovno se školovao. Srpsku osnovnu školu učio u raznim mestima (Beremend, Branjina (tada Kišvalud), Medina, Jagodnjak (tada Kačfalu)), a mađarsku u Haršanju.
Risto Hadži-Damjanović
(? – 1902.)
Iz ugledne stare porodice, od oca Đorđa i matere Jovanke, rođ. Šindić, pok. R. H. Damjanović je živio i radno u onom vremenu kada je naše srpsko pleme u Bosni i Hercegovini vodilo najaktivniju a najživlјu borbu za opstanak svoj; u doba najjačih akcija na ovima polјima.
Stevo Petranović
Drniš, 1835. – Šabac, 1913.
Srpski pedagog, kulturni i nacionalni radnik, novinar, književni prevodilac i pozorišni reditelj. Između ostalog, obnavljao je školstvo, priredio prvu pozorišnu predstavu u Bosni i Hercegovini i učestvovao u pravoslavno-muslimanskoj narodnoj vladi koja se odupirala austro-ugarskoj okupaciji BiH 1878. godine.Po njemu je bilo nazvano amatersko pozorište u Tešnju (sada: Bosansko pozorište Tešanj), a pomenut je u priči „Mara milosnica“ Iva Andrića.
Simo Mirković
Kolunić /Bos.Petrovac,1861. – Sarajevo, 1925.
Simo Mirković je jedan od prvih akademski školovanih lјudi u Bosni, građevni inženjer po struci, bio je dodelјen Bosanskoj Vladi za podizanje osnovnih škola. Bio je posle dobrotvorke Adeline Pavlija Erbi drugi počasni član « Prosvete . »
Srđan Budisavljević
Slavonska Požega, 8. decembar 1884. — Zagreb, 20. februar 1968.
Bio je srpski advokat i političar. Budisavljević se pokazao kao političar idealista i svojim akcijama kao jugoslovenski patriota. Iako je na položajima bio u veoma trusno vreme, nikada nije pokazao ideološku obojenost i partijsku ili nacionalnu ostrašćenost.
Risto Jeremić
(Foča, 18.05.1869. – Mostar, 16.09.1952.)
Školovao se u rodnom mjestu, Sarajevu, Dubrovniku, Beču i Gracu, gdje je doktorirao 1897. Usvršavao se i postao hirurg, radio kao šef hirurgije u tuzlanskoj bolnici. U Prvom balkanskom ratu (1912) bio je u Kragujevcu kao dobrovoljni hirurg.
Risto Ilije Ivanišević
(1842. - 1913.)
Porodica Riste Ivaniševića, porijeklom je iz Popova polja i najvjerovatnije je da se u Mostar naselila krajem XVII ili početkom XVIII vijeka, što svjedoče natpisi na najstarijim grobovima te porodice koje nalazimo na lokalitetu Starog pravoslavnog groblja Pašinovac u Mostaru.
Rade Peleš
Sjeničak, 27. 2. 1876. – Tuzla, 11. 12. 1943.
Rade Peleš rođen je 27. 2. 1876. godine u Gornjem Seničaku kod Vojnića. (današnja Hrvatska). Radio je kao učitelj u Bihaću, Stanarima (Doboj), Brocu (Bijeljina), Glamoču, Prekaji (Drvar) i Bosanskom Petrovcu, a posle završene Više pedagoške škole bio je nastavnik u Bijeljini.
Marija Ilić Agapova
(Pađene kod Knina, 14. avgust 1895 — Beograd, SFRJ, 13. mart 1984)
Pravnik, prevodilac, bibliotekarka i prva upravnica Biblioteke grada Beograda.Doktorirala je na Pravnom fakultetu, govorila sedam stranih jezika i borila se za prava žena. Posle Drugog svetskog rata dobila je otkaz, jer tokom okupacije nije prestala da radi.
Jelica Belović
Osijek, 1870. – Novi Sad, 1946.
Jelica Belović Bernadžikovska je rođena 1870. godine u Osijeku, gde je završila osnovnu školu. Nižu gimnaziju završava u Đakovu. Bila je učenica zavoda Josipa Juraja Štrosmajera, a školovala se i u Zagrebu, Beču i Parizu.
Zora Prica – Krstić
Senj,(1845~1883) – ? (1915~1922)
Rođena u Senju, gde je završila prva dva razreda osnovne škole, da bi treći i četvrti doučila u Glini u Hrvatskoj. U Glini, Somboru i Novom Sadu pohađala je osnovne i više devojačke škole, a potom se u Zagrebu upisala na humanističke studije na Liceju i uporedo pohađala časove muzike u Glazbenom zavodu.
Miloradovići
Miloradovići (Miloradovići od Hrabrenovića i Dubrave, grofovi Miloradovići, Miloradoviči) su porodica srpskog porekla iz Hercegovine, potomci vojvode Stjepana Miloradovića (živeo na prelazu iz 14. u 15. vek) i njegovih naslednika, vlasnika imanja u Dubravi kod Stoca, dubrovačkih građana,
Dragoje Lukić
1927. - 2005.
Dragoje Lukić rođen u selu Miloševom Brdu pod Kozarom. Ustaničke 1941. imao je četiri razreda osnovne škole i dvije godine kovačkog zanata.
Smilja Avramov
(Pakrac, 15. februar 1918)
Srpski stručnjak za međunarodno pravo i član Senata Republike Srpske. U javnosti je najviše poznata po objelodanjivanju i pisanju o zločinima i genocidu nad Srbima u dvadesetom vijeku.
JOVAN BOVAN
(Mostar, 1736. – Skradin 1806.)
OSNIVAČ SRPSKE ŠKOLE U ŠIBENIKU.U ovom delu groblja pri crkvi Svetog Spasa u kome se pokojnici sahranjuju u zemlju ili u porodične grobnice ima nekoliko ,,svetlih grobova” zaslužnih Šibenčana, privrednika i intelektualaca, koji su svojim radom i dobročinstvima zadužili i svoj grad i svoj parod i zaslužili da im se imena ne zaborave.
Vladimir Matijević
(Gornji Budački, Kordun, 3. avgust 1854 — Beograd, 7. septembar 1929)
Srpski trgovac, dobrotvor i osnivač najznačajnijih organizacija Srba u Hrvatskoj i Austrougarskoj.Vladimir Matijević rođen je na Kordunu, u selu Gornjem Budačkom 3. augusta 1854. godine. Otac Petar do raspuštanja Vojne krajine bio je oficir Slunjske graničarske regimente, kada kao porezni službenik prelazi u civilnu službu.
DVA TREBINJANINA - TOMO VUKOVIĆ I JOVAN (JOVO) KURTOVIĆ
DOBROTVORI I NARODNI ILITI “ZGLAVE LJUDI”
Grobove im, vremenom, korov prekrije, priče o njima prestanu da se ponavljaju, nigdje se ništa ne zapisa, pa kad krenete da ih se bilo kako prisjetite, hvatate se za nekakve zalutale podatke ili za njihove oporuke - ako ih ima.
Ilija Narandžić
(Grbeši-Trebinje, 1804.- Užice, 1879.)
Za Iliju Narandžića koji je celokupno bogatstvo zaveštao hercegovačkom i užičkom kraju za podizanje i održavanje škola, danas znaju samo oni koji proučavaju zavičajnu istoriju. Beleg na njegovom grobu zarastao je u korov, a na školi koju je ostavio nema čak ni njegovog imena.
Hadži Kosta Ristić
(Sarajevo, 1845. –? 1870.?)
Kostu Hadži-Ristića koji je kao gimnazijalac bio đak učitelja Georgija Petranovića, sakupljača starih pjesama. Hadži-Ristić, međutim, iako veoma inteligentan i talentovan, nije pjesme koje je sam pisao ili sakupio davao Petranoviću, nego ih je zadržavao za sebe. Nažalost, umro je rano, u 25. godini, a njegov književni opus pao je u nemilost vremena i zaborava.
Cvetko Rajović
(Vuković - Trebinje, 1793 - Beograd, 22. 04. 1873)
Političar, upravnik grada Beograda 1859-1860. Držаvnik Cvetko Rаjović učio je školu u Otočcu, Senju i Zemunu. Godine 1810. prešаo je u Srbiju, dа bi pаr godinа kаsnije prebegаo u Srem, а odаtle u Trst, Veneciju, Beč i Odesu, gde je trgovаo. U Srbiju se vrаtio 1826. godine, u kojoj je trgovаo žitom. Bio je prvo sekretаr Jevremа Obrenovićа, а od 1828. godine, sekretаr Kneževe kаncelаrije.
Konstantin Peičić
(Borovo, 1802 – Budimpesta, 7.6.1882)
Ljekar u Mitrovici, Somboru, Karlovcima i Pančevu. Njegova je disertacija prvo originalno medicinsko djelo štampano na srpskom jeziku i ujedno prva južnoslovenska socijalno-medicinska studija. Radio na zdravstvenom prosvjećivanju, pokrenuo časopis „Domaći lekarˮ, napisao nekoliko studija iz medicine i «Žitije Teodora Pavlovića.novinara i spisatelja srpskog»
Jovan Gavrilović
(Vukovar, 3. novembar 1796 — Beograd, 29. jul 1877)
Istoričar i političar.
Rođen je u Vukovaru u imućnoj trgovačkoj porodici. Kada se doselio u Srbiju obavljao je različite državne poslove (direktor kneževske kancelarije, ministar finansija, član Državnog saveta, upravitelj trgovačke škole, predsednik Srpskog učenog društva, treći namesnik Milana Obrenovića posle smrti Mihaila Obrenovića).
Dimitrije Isailović
(Dalj,6. novembar 1783 — Beograd,10. jun 1853)
Srpski prosvetni radnik, profesor, urednik „Srpskih novina“. Jedan je od sedam prvih članova Društva srpske slovesnosti, preteče SANU.
Njegov otac Jovan bio je živopisac i upravnik patrijaršijskih dobara u Dalju.Osnovnu školu pohađao je u Dalju i Bečkereku (Zrenjaninu).
Luka Ćelović Trebinjac
(1854-1929)
Među brojnim beogradskim zadužbinarima, jedan od onih o kome se manje zna u odnosu na, recimo, Iliju Milosavljevića Kolarca, Mišu Anastasijevića ili Nikolu Spasića je Luka Ćelović Trebinjac (1854-1929). Jedan od razloga tome treba pre svega tražiti u činjenici da je Luka Ćelović doživotno ostao skroman, bez velikih ličnih prohteva.
Despića KUĆA
Za nastanak ovog teksta je poticaj dala internet stranica „Narodnog pozorišta“ u Sarajevu na kojoj ne pišu osnovni podatci ko je zaslužan za izgradnju same zgrade kao i ko je inače najzaslužniji za nastanak i razvoj pozorišne umjetnosti u samom Sarajevu kao i u široj regiji, mada stoji podatak da je sam čin otvaranja ove institucije pripao Branislavu Nušiću, istaknutom srbskom književniku, novinaru i diplomati.
Svaki grad ne čine samo kuće, ulice, trgovi, nego ga, prije svega, čine ljudi i porodice po kojima ostaje upamćen.A Prijedor, iako relativno mlad grad, imao je sreću da ga je činila i jedna porodica čije su generacije potomaka ostavile gotovo neizbrisiv trag u stalnoj težnji i borbi za život po mjeri čovjeka, očuvanje duhovnog i nacionalnog identiteta, kao i najsvjetijih nacionalnih vrijednosti- vjere, običaja, jezika i kulture. Bila je to porodica Stojanović, porodica sveštenika Gavre, njegovog sina prote Sime i Siminih brojnih potomaka.
Boško Desnica
(1886 -1945)
Pravnik, istoričar i publicista. Rođen i živio u Obrovcu. Diplomirao je pravo u Beču. Pisac je brojnih članaka o istorijskim, arheološkim, etnografskim i književnim temama.
Dr. Uroš Desnica
(1874 – 1941)
Pravnik, političar i publicist. Rođen u Obrovcu. Diplomirao je pravo u Beču. Koautor je Zadarske rezolucije iz 1905.g. (javni manifest srpskih zastupnika i političkih stranaka o podršci hrvatskim strankama u središnjem parlamentu u Beču);
Vladimir Desnica
(1850 – 1922)
Srpski političar i privrednik. Rođen i živio u Obrovcu. Iz braka s Olgom Janković, kćeri conte Ilije Dede Jankovića, rodili su mu se sinovi Uroš i Boško.
Valtazar Bogišić
(Baltazar, Baldo; Cavtat, 20. decembar 1834— Rijeka, 24. april 1908)
Srpski istoričar prava, ministar pravde Crne Gore, profesor, pravnik. Bio je aktivni radnik Ujedinjene omladine srpske. Valtazar Bogišić stvorio je izreku „što se grbo rodi, vrijeme ne ispravi“
Nikola T. Kašiković
(4. decembar 1861. Sarajevo, Osmansko carstvo — 22. maj 1927. Sarajevo, Kraljevina SHS)
Srpski publicista, urednik i vlasnik srpskog književnog lista Bosanska vila, i sakupljač srpskih narodnih umotvorina.Rođen je u Sarajevu 1861. godine u tadašnjem Osmanskom carstvu.
Vaso Glušac
(Slatina kod Sanskog Mosta, 1879 – Beograd, 1954)
Rođen je u svešteničkoj porodici. Poslije završene gimnazije u Sarajevu i studija slavistike u Beču, službovao je kao suplent i profesor gimnazija u Banjoj Luci (1905-1912) i Tuzli (1912-1914).
Stevo Čuturilo
1846. Dabar (Lički) – 1939.
Znameniti Srbin Ličanin
Životopis ovog prećutkivanog i zaobilaženog pedagoškog pisca, rodom iz Dabra u krševitoj Lici, rastegao se kroz Bogom blagoslovenu dugovekost.
Milutin i Djuka Tesla
PREZIME Tesla staro je više od dva i po veka. Pre toga prezime ili porodično ime bilo je Draganić. Ime Tesla, u čisto doslovnom značenju, zanatlijsko je ime, kao Kovačević ili Drvodeljić.
Vaso Pelagić
(Gornji Žabar, 1838. - Požarevac, 1899.)
Revolucionar i publicist. Kao upravitelj Bogoslovije u Banja Luci zbog širenja nacionalnih ideja protjeran je od strane turskih vlasti, a zbog učestvovanja u bh. ustanku 1875. godine austrijske vlasti ga interniraju 1876.
Sava Mrkalj
(selo Sjeničak, Gornja Krajina, 1783 — Beč, 1833)
Srpski učitelj, monah i filolog. Poznat je po tome što je 1810. godine napisao tada veoma aktelnu knjižicu o srpskoj azbuci "Salo debelog jera libo azbukoprotres", u kojoj se zalagao za reformu jezika i pravopisa. Ovo delo uticalo je i na Vuka Karadžića.
Svetozar Pribićević
(Kostajnica, 26. oktobar 1875 – Prag 15. septembar 1936)
Srpski političar, ministar unutrašnjih poslova i ministar prosvete Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, od zagovornika jake centralne vlasti postao njen protivnik.
Milorad Medaković
(Zvonigrad, novembar 1824 — Beograd, 14/26. mart 1897)
Srpski istoričar, novinar i diplomata. Medaković je bio sekretar i vojvoda kneza Danila, biograf Njegošev, i brat Danila Medakovića (1819—1881)
Danilo Medaković
(Zrmanja, 26. januar 1819 — Zagreb, 5. novembar 1881.)
Srpski istoričar, publicista, štampar i izdavač. Bio je sekretar kneza Mihajla i kneza Miloša Obrenovića u Beču. Od 29. jula 1864. godine bio je dopisni član Srpskog učenog društva.
Bogdan Medaković
(Novi Sad, 11.04.1854. - Beč, 11.05.1930)
Bogdan Medaković je rođen u Novom Sadu 14. maja 1852. godine kao sin Danila Medakovića. Posle završetka školovanja i sticanja titule doktora pravnih nauka u Beču sa samo 21 godinom, neko vreme je radio u sudu u Sremskoj Mitrovici, a 1879. otvorio je samostalnu advokatsku kancelariju u Zagrebu.
Dejan Medaković
(Zagreb, 7. jul 1922 — Beograd, 1. jul 2008) je bio srpski istoričar umetnosti i akademik i predsednik SANU 1998-2003.
Rođen je 7. jula 1922. u Zagrebu kao sin Đorđa Medakovića, ekonomiste, i Anastasije, domaćice. Deda po ocu mu je bio Bogdan Medaković, a pradeda Danilo Medaković.
Adam Pribićević
(rođen u Kostajnici, 24. decembra 1880, a umro u Kanadi, izvršio je samoubistvo 7. februara 1957.)
Bio je srpski političar i publicista.Gimnaziju je završio u Sremskim Karlovcima, studije prava u Zagrebu. Političku delatnost započinje u Srpskoj samostalnoj stranci, piše u njenim listovima Srbobranu i „Srpskom kolu“.
