Petar Kočić
(29. jun 1877. Banja Luka — 27. avgust 1916. Beograd)
Srpski pesnik, pisac i političar. Rođen je u selu Stričići na Zmijanju, na planini Manjači kod Banje Luke u današnjoj Republici Srpskoj.Osnovnu školu je učio u manastiru Gomionica gde mu je otac, zakaluđerivši se kao udovac, bio iguman.
Gimnaziju je počeo učiti u Sarajevu, ali je zbog srbovanja isteran iz trećeg razreda, te prešao u Beograd i tu završio gimnaziju. Filozofiju je učio u Beču. Godine 1904. je došao u Srbiju i kratko vreme bio nastavnik u Skoplju. Posle dve godine se preselio u Sarajevo, kao činovnik „Prosvete“, ali je ubrzo otpušten zbog učešća u radničkom štrajku i proteran u Banjaluku.
Uoči aneksije Bosne i Hercegovine od Austro-Ugarske, Kočić pokreće list „Otadžbinu“ u Banjaluci i stvara svoju političku grupu koja je propovedala borbu protiv Austrije i naročito nepoštednu borbu protiv ostataka feudalnog ropstva. Kao nacionalni i socijalni revolucionar, Kočić je bio veoma omiljen u narodnim masama i kod napredne omladine, pa je izabran i za poslanika austro-ugarskog provincijskog Bosanskog sabora u Sarajevu. Videvši u njemu protivnika države, državni organi su ga često hapsili i krivično gonili. Uoči Prvog svetskog rata na njemu su primećeni znaci duševnog rastrojstva, te je doveden u Beograd na lečenje. Umro je u beogradskoj duševnoj bolnici za vreme okupacije. U Bosni, tada provinciji Austro-Ugarske, na Kočića se gledalo kao na jednog od najsmelijih podstrekača srpskog narodnog ponosa i propovednika društvene pravde.
Svojih ideja i svoje borbe (koja ga je s godinama sve više i više iscrpljivala) nije se odricao uprkos progonima kojima je sve više bio izložen, uprkos jasnoj spoznaji spočetka svog javnog delovanja: “Ko iskreno i strasno ljubi Istinu, Slobodu i Otadžbinu, slobodan je i neustrašiv kao Bog a prezren i gladan kao pas.”
Duša prave rečitosti sigurno je bio Petar Kočić, pesnik među pripovedačima, pripovedač među političarima, političar i narodni tribun koji je reči Istina, Sloboda, Otadžbina i Bog pisao uvek velikim slovom.
Pred sam kraj života zapisao je gorku sudbinu o sebi,a samim tim i o svom narodu:
„U ropstvu se rodih,u ropstvu živjeh,u ropstvu,vajme, i umrijeh!“
Hronologija života i rada Petra Kočića:
1877. Rođen 29. juna u zmijanjskom selu Stričići kod Banje Luke u razgranatoj seoskoj porodici. Otac Jovan – Gerasim bio je sveštenik, a zatim kaluđer u manastiru Gomionici; majka Mara potiče iz porodice Vulina, „jednog od starijih rodova u tom kraju.
1887. Počinje školovanje u manastiru Gomionici.
1891. Završava osnovnu školu u Banjoj Luci i upisuje se u sarajevsku gimnaziju.
1895. U IV razredu, pred sam kraj školske godine, biva isključen iz sarajevske gimnazije. Prelazi u Beograd i nastavlja školovanje u tadašnjoj I gimnaziji.
1898. Objavljuje prve pjesme.
1899. U junu mjesecu te godine maturira, ljeto provodi u zavičaju kod oca, a u jesen se upisuje na Filozofski fakultet bečkog univerziteta.
1901. U „Novoj Iskri” i „Bosanskoj vili” objavljuje prve pripovijetke.
1902. Izlazi mu prva zbirka „S planine i ispod planine”.
1904. Završava studije i vraća se u domovinu. U Zagrebu mu izlazi II knjiga „S planine i ispod planine”.
1905. Službuje kao nastavnik jezika i književnosti na gimnaziji i učiteljskoj školi u Skoplju, ali dolazi u sukob s vlastima i biva premješten u Bitolj. Napušta službu i dolazi u Beograd. Te godine mu izlazi i III knjiga „S planine i ispod planine”.
1906. Dolazi u Sarajevo. Postaje sekretar srpskog kulturnog društva „Prosvjeta”. Učestvuje u radničkom štrajku. Te godine boravio i u Budimpešti, kao gost srpske omladine, i u Sofiji, na kongresu jugoslovenskih pisaca i novinara. Krajem te godine biva protjeran u Banju Luku.
1907. Pokreće list „Otadžbina” u Banjoj Luci. Srpska književna zadruga objavljuje izbor njegovih pripovijedaka pod naslovom „S planine i ispod planine”.
1908. Tamniči u zatvorima u Banjoj Luci i Tuzli.
1910. Pokreće u Banjoj Luci časopis „Razvitak”. Postaje poslanik u bosanskom Saboru. Prelazi u Sarajevo. Objavljuje „Jauke sa Zmijanja”.
1911. Pokreće sarajevsko izdanje „Otadžbine”.
1912. Krajem te godine počinje pobolijevati i duhovno se gasiti.
1914. Na početku te godine prelazi u Srbiju i biva smješten u beogradsku duševnu bolnicu.
1916. Umire 29. avgusta i biva sahranjen na beogradskom groblju.
Opširnije o Kočićevom životu i radu:
http://www.rastko.rs/rastko-bl/kocic/index.html
