Vojin Komadina
(Karlovac, 1933. – Beograd, 1997.)
Vojin Komadina rođen je 1933. godine u Karlovcu u Kraljevini Jugoslaviji, a u Beograd je sa roditeljima došao kao izbjeglica za vrijeme Drugog svjetskog rata, kako bi se sklonili od ustaških zločina.Njegov otac Dušan Komadina je bio oficir Vojske Kraljevine Jugoslavije, a nakon rata tehnički direktor Jugoslovenskog dramskog pozorišta u Beogradu, i Narodnog pozorišta u Tuzli. Majka mu se zvala Milena, djevočjačko prezime Dubajić.
Srednju muzičku školu "Stanković" završio je u Beogradu, dok je prvi nastup kao kompozitor imao u Tuzli 1954. godine. Muzičku akademiju Univerziteta u Beogradu upisao je 1955. godine, a 1957. godine prelazi u Sarajevo na Muzičku akademiju, gdje je diplomirao 1960. godine.
Bio je dugogodišnji profesor na Muzičkoj akademiji u Sarajevu i član Akademije nauka i umjetnosti Republike Srpske od njenog osnivanja.
Preminuo je u Beogradu 9. februara 1997. godine.
NAGRADE I PRIZNANJA
Jos kao student dobitnik je nekoliko nagrada. Prva nagrada je prvonagradena kompozicija na II medunarodnom takmicenju horova i horskih kompozicija u Torinu (Italija) 1958. Nagradu je dobila II RUKOVET. Te iste godine Komadina je postao clan Udruzenja kompozitora BiH.
Za svoj stvaralacki rad Komadina je dobio veliki broj nagrada i priznanja . Prva nagrada datira iz studentskih dana (1958), a poslednju nagradu kompozitor je dobio za svoje poslednje djelo, solo pjesmu "Bojana, djevojko",1996. Te brojne nagrade i priznanja, medu njima znatan broj vrlo prestiznih, svakako govore o znacaju kompozitora, tj. njegovog stvaralastva.
Na konkursu Saveza KUD BiH 1959. dobija dvije nagradre za horske kompozicije ("Dunja" i Mala horska svita).
Na IV Takmicenju studentskih horskih kompozicija 1960. god. u Zagrebu dobitnik je prve nagrade za 1. RUKOVET.
Slijede brojne nagrade na raznim Konkursima i izvan njih. Nagradivana su djela razlicitih zanrova, od muzike za djecu do muzicko-scenskih dijela:
- tri nagrade na Konkursu za djeciju pjesmu RTB
- tri nagrade JRT na Festivalu jugoslovenske muzike na radiju (1966, 1968. i 1972.)
- vise nagrada Udruzena Kompozitora BiH,
- dvije Mokranjceve nagrade za horske kompozicije (1964. I 1972.)
- Sestoaprilska nagrada grada Sarajeva za balet Satana (1972.)
- Nagradu 4. jul za kantatu « Iskre» (1974.)
- Sterijina nagrada za scensku muziku u drami Kuca oplakana (1972)
- najvisa republicka nagrada BiH 27. jul za cjelokupni rad (1980)
- nagrada Josif Marinkovic 1996. godine, za "Bojana, djevojko", poslednje kompozitorsko djelo.Nagrada Radio-televizije Beograd za dečju pesmu 1963.
- Mokranjčeva nagrada, koju mu je dodijelio Savez udruženja kompozitora Jugoslavije 1964.
- Nagrada Jugoslovenske radio-televizije za kompozitorski rad 1968.
- Nagrada Jugoslovenske radio-televizije za „Pesme jednog kaluđera“ 1966.
- Nagrada „Stevan Mokranjac“ za Sedmu rukovet – „Pjesme Janje Čičak“ 1972.
- Nagrada saveznog fonda SUBNOR-a „4. juli“ 1974.
KULTURNA SREDINA I NJEN UTICAJ NA MUZICKI JEZIK KOMPOZITORA
Na jugoslovenskoj muzickoj sceni druge polovine XX vijeka uticaj evropske avangarde nije se istovremeno odrazavao u svim kulturnim centrima. Logicno je da su prednjacili Beograd, Zagreb i Ljubljana kao razvijenije sredine, dok se u ostalim centrima - Sarajevu, Skoplju, Titogradu, taj uticaj ispoljavao sa zakasnjenjem. Komadina je, zivjeci u Beogradu, dosta rano poceo dobijati informacije o savremenim zbivanjima na evropskoj muzickoj sceni. Prelaskom u Bosnu on nije prekinuo generacijske kontakte iz beogradske sredine, a dosta intenzivne kontakte imao je i sa zagrebackim muzickim krugovima. Upoznavanju evropske avangarde doprinijeli su i direktni kontakti sa nekim od najznacajnijih imena tadasnje muzicke scene - D. Ligeti, K. Stokhauzen, M. Kelemen, sto je doprinijelo da se u njegovom stvaralastvu relativno rano pocinju nazirati uticaji modernog muzickog jezika.
STILSKE FAZE U OPUSU VOJINA KOMADINE
Mozemo konstatovati da kompozitorov opus nije sveobuhvatno sagledan i analiticki prikazan do danas. Ne postoje pozeljne relevantne muzikoloske analize i misljenja, tako da ovo podrucje ostaje otvoreno.
Postoje neki izvori koji se have ovim aspektom opusa i na toj osnovi bazirana konstatacija o dvije dominantne karakteristike citavog opusa:
- oslanjanje na folklor i kulturno naslede i
- otvorenost za savremeni muzicki jezik.
Ove odrednice na odreden nacin karakterisu citav opus, ali nisu podjednako prisutne u pojedinim fazama.
Odredeni kompozicioni nacin misljenja namece se kao karakteristican u odredenom stvaralackom periodu, grupise odreden broj djela i cini ih aktuelnim na specifican nacin. Te karakteristike odreduju pojedine stilske faze opusa, ali je najcesce tesko povuci jasne linije razgranicenja. Logicno je da jedna faza (sazrijevanjem) priprema slijedecu, a iskustva prethodne ostaju kao kreativno nasljede naredne faze. I u opusu V. Komadina na ovakav nacin se moze napraviti podjela na nekoliko faza:
Prvom fazom mote se smatrati period studentskih dana, a ona zavrsava I klavirskim koncertom (diplomski rad). Kompozicije iz ovog perioda dozivjele su dosta javnih izvodenja i nagrada, a pomenuti koncert je vrlo cesto i uspjesno izvoden u narednom periodu. Ovu fazu karakterise nacionalno-romanticarski valer.
Drugom fazom moze se definisati period do sedamdesetih godina. U tom periodu je nastao znatan broj djela razlicitih kategorija, neka od njih vrlo znacajna: Koncertantne improvizacije, "Boje i trajanja" (simfonijska), "Ruka do ruke" (koreografska svita), II gudacki kvartet, Mikro sonate (karnerna), Refreni I i II (solisticka), rukovet "Potkozarje"... Pocetni period ove faze nosi odlike neoklasicizma, ali je u kasnijim djelima sve vise evidentna primjena avangarnog muzickog jezika.
Trecom stvaralackom fazom mote se (okvirno) smatrati vremenski duzi period od preko dvije decenije. U svakom slucaju to je period koji po kvalitetu i kvantitetu opusa predstavlja zrelu i najreprezentativniju fazu kompozitora. Pocetna tacka moze se vezati za I Simfoniju "Most" (1970), a druga okvirna za balet "Dervis i smrt" (1990).
Tu su jos mnoga znacajna djela kojima se kompozitor predstavio posebnom kreativnoscu i autenticnim muzickim izrazom - jos tri cjelovecernja baleta, II klavirski koncert, simfonija "Njegos", Preludijum "Modra rijeka" i "Beli andeo", "Smrt majke Jugovica" i mnoge znacajne kompozicije horske, kamerne i solisticke muzike.
Prema raznovrsnim muzicko-izrazajnim sredstvima koja su primjenjivana u pojedinim djelima iz ovog perioda mole se govoriti o stilskom pluralizmu kao odrednici ove faze. U tom kontekstu evidentna je i najava stila tzv. nove jednostavnosti, kojorn se odlikuju skoro sva djela nastala iza devedesetih godina XX stoljeca.
Zadnja stvaralacka faza, vremenski kratka, sadrzi zavidan broj naslova - od "Opela jasenovackog" i II freske za simfonijski orkestar "Sveti Sava" (1991/93) do "Tuznih pjesama" i solo pjesme "Bojana devojko".
Nedovoljna vremenska distanca, raznovrsnost stilsko - tehnickih postupaka i pokusaji iznalazenja novih izrazajnih sredstava u muzici druge polovine XX stoljeca, posebno u vremenu koje se poklapa sa zrelom stvaralackom fazom Vojina Komadine, prepreka su za validnu stilsku i drugu kvalifikaciju tog stvaralastva.
Moglo bi se zakljuciti da je Komadina, u tim i takvim uslovima to nove tendencije uspjesno povezao sa tradicijom i tako dosegao autentican muzicki govor.
Stvaralački opus
- Opelo jasenovačko
- Satana
- Rukovet - Potkozarje (svita za mesoviti hor)
- Tražim pomilovanje (1986)
- Beli anđeo – freska za simfonijski orkestar (1987)
- Trotinet
- Oda Lovćenu (1951)
- Prva rukovet – Pesme sa Kosova
- Šematički nokturno
- Trešnjev cvet (1954/69)
- Peta rukovet – „Makedonska“ za mješoviti hor (1960)
- Simfonijeta za gudače (1958/59)
- Koncert za klavir i orkestar br. 1 (1960)
- Pogled (1963)
- Telegrafske basne (1964)
- Nezgoda (1961)
- Pečalbari (1964)
- Koncertantne improvizacije (1964)
- Glose sa margina Srećkovićevog evanđelja (1972)
- Smrt majke Jugovića (1973)
- Nijemo glamočko kolo (1975)
- muzika za TV seriju Porobdžije (1975)
- Kasandra (1976/83)
- Koncert za klavir i gudački orkestar br. 2 (1978)
- Pet preludijuma za klavir (1978)
- Otac Grmeč (1979)
Intervju za TV Crne Gore iz 1995. Komadina govori o kraju zivota u izbjelistvu iz Sarajeva, o gubitku i razlozima za nastavljanje rada.
https://www.youtube.com/watch?v=rbRyoaLMmh8