ZS logo sajt

Sreten Stojanović

SretenStojanovic

Sreten Stojanović

(Prijedor, 2. februar 1898 — Beograd, 29. oktobar 1960)

Srpski akademski vajar, crtač, akvarelista, teoretičar, likovni kritičar, pedagog i javni radnik, dekan Likovne akademije u Beogradu i član SANU.

Život i delo

Stojanovići su Jakšići iz Nevesinjskog polja. Odatle su se pokrenuli pod voćstvom kneza Vukovoja Jakšića i zaustavili na Kozari u selima više Prijedora. Po sinovima Vukovojevim, Stojanu, postali su Stojanovići, a po knezu Milanu Kneževići. U krajiškoj porodici Stojanovića bile su tri generacije sveštenika. Ilija, Gavro i Simo, otac sreten stojanovic sa suprugomSretena Stojanovića i još njegovih sedmoro braće i sestara. Odrastao je u pravoslavnoj srpskoj porodici. Majka Jovanka, djevojački Vujasinović iz svešteničke pravoslavne porodice iz Kozarske Dubice i otac Simo Stojanović pravoslavni sveštenik. Slava Stojanovića je Sveti Đorđe. Sve učenje iz porodice je upućivalo da je najveći domet svakog nacionalizma ipak samo i jedino čovjek. Svi Stojanovići su bili dobro i lijepo vaspitana djeca. Jovanka i Simo su imali više nego ozbiljan zadatak. U uvijek rizičnim vremenima na vjetrovitim prostorima Krajine valjalo je očuvati i podizati višečlanu porodicu. Poštenom pravoslavnom svešteniku Simi i njegovoj brižnoj supruzi Jovanki podizanje osmoro djece i njihovo školovanje bilo je prioritetno. Osnovnu školu pohađao je u Prijedoru, a bila je na svega nekoliko metara od njihove porodične kuće na mjestu današnjeg Doma za penzionere i stara lica. Počeo je da pohađa srednju školu u Banjoj Luci ali je kao nacionalistički revolucionar isteran iz gimnazije. Za vreme rata je bio zatvoren. Bio je pripadnik organizacije „Mlada Bosna“ zbog čega je, posle izbijanja Prvog svetskog rata bio osuđen na višegodišnju robiju kao i njegov brat dr. Mladen Stojanović (1896 — 1942), koji će kasnije (u vreme Drugog svetskog rata) postati narodni heroj. Studirao je u Beču od 1917. godine (Austrija) slikanje i vajanje a zatim je i Parizu (Francuska) bio đak Emila Burdela. Sreten je jedan od prvih profesora na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu. Bio je član Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU), izabran 1950. godine za dopisnog, a od 1959. godine za redovnog člana.

Osećaj za monumentalnost iskazuje na spomenicima Karađorđu, Njegošu, Filipu Višnjiću, Mladenu Stojanoviću, a naročito na spomenicima izvedenim posle Drugog svetskog rata na Iriškom vencu (spomenik Sloboda iz 1951) i u Bosanskom Grahovu.

Izlagao je još na izložbama nezavisnih umetnika u Parizu 1921. godine. Njegova dela izložena su u više galerija, pored ostalih i u Spomen-zbirci Pavla Beljanskog.

Umro je 29. oktobra 1960. godine i sahranjen je na Novom groblju u Beogradu.

Stojanovići su časna i poznata krajiška porodica.

Karadjordje SAR 9518       mlstojanovic

 Karadjordje                                                              Mladen Stojanović