Vladimir Ćorović
(1885-1941)
Vladimir Ćorović je rođen 27. oktobra 1885. godine u Mostaru, u poznatoj srpskoj trgovačkoj porodici. U rodnom gradu završio je osnovnu školu i gimnaziju. Bila je to sredina sa veoma jakom i razbuđenom srpskom nacionalnom sviješću, kojoj je ton davala grupa istaknutih književnika, među kojima je bio i njegov brat Svetozar. Godine 1904. Vladimir Ćorović se upisao na Bečki univerzitet, gđe je studirao slovensku filologiju, arheologiju i istoriju.
Profesori su mu bili čuveni slavisti Vatroslav Jagić, Konstantin Jiriček i Milan Rešetar. Ćorović je bio vrlo aktivan u Srpskom akademskom društvu „Zora“, o kome je 1905. godine objavio knjižicu. Tezom o Lukijanu Mušickom, doktorirao je u Beču 1908. godine. Specijalističke studije nastavio je u Minhenu (1908-1909) kod poznatog nemačkog vizantologa Karla Krumbahera. Neko vrijeme je boravio u Parizu i Bolonji, gđe je istraživao stare slovenske rukopise.
Od septembra 1909. godine Ćorović je živio u Sarajevu, radeći najprije kao kustos, a zatim upravnik biblioteke u Zemaljskom muzeju. Tada je počeo period njegovog vrlo snažnog, intenzivnog i raznovrsnog naučnog i književnog rada. Bio je saradnik vrlo značajnih srpskih časopisa, a posebno „Bosanske vile“, „Srpskog književnog glasnika“ i „Letopisa Matice srpske“ (u kome je objavio i svoju disertaciju o Lukijanu Mušickom). Pored ostalog, u Sarajevu je bio sektor Srpskog prosvjetnog i kulturnog života „Prosvjeta“ i priređivač njenog kalendara za 1911. godinu.
Nakon atentata Gavrila Principa, 28. juna 1914. u Sarajevu, Ćorovića su uhapsile austrougarske okupacione vlasti. Na poznatom banjalučkom „veleizdajničkom“ procesu, čiji je prvooptuženi bio Vasilj Grđić, Ćorović je najprije osuđen na pet, ali mu je Vrhovni sud povisio kaznu na osam godina robije zbog intenzivnog rada u „Prosvjeti“. Novi austrougarski car i kralj Karlo IV, pod snažnim pritiskom svjetske javnosti, izvršio je 1917. godine zamašnu amnestiju političkih zatvorenika, pa je Ćorović pušten iz zatvora u Zenici, gđe je uglavnom izdržavao kaznu. Tada se nastanio u Zagrebu, pa je sa grupom jugoslovenski usmjerenih pisaca (Niko Bartulović, Ivo Andrić i Branko Mašić) uređivao časopis „Književni Jug“. U to vrijeme je počela njegova zapažena saradnja sa jugoslovenskim političarima u raznim zemljama, a naročito u Austrougarskoj, kao i pripremanje dokumentarne Crne knjige (Beograd-Sarajevo, 1920) o stradanju i patnjama srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. U ulozi delegata u privremenom narodnom predstavništvu, Ćorović je bio prisutan 1. decembra 1918. u Beogradu na svečanom proglašenju ujedinjenja Srba, Hrvata i Slovenaca u zajedničku državu.
Od 1919. godine, kada je izabran za vanrednog profesora na Filozofskom fakultetu, Ćorović je neprestano živio u Beogradu. Velikim ličnim radom, izvanrednim naučnim rezultatima, stvorio je rijedak ugled i uticaj i izuzetnu karijeru: 1921. postao je redovni profesor na Filozofskom fakultetu, za dopisnog člana Srpske kraljevske akademije izabran je 1922, a za redovnog 1934. godine. Više godina bio je i rektor Beogradskog univerziteta. Poslije napada Nijemaca na Jugoslaviju, napustio je Beograd i krenuo u emigraciju zajedno sa više tadašnjih istaknutih jugoslovenskih političara, ali je avion kojim su putovali oboren 12. aprila 1941. godine iznad Grčke. U toj nesreći poginuo je i Vladimir Ćorović.
Veoma je velik Ćorovićev stvaralački opus, koji čine brojne knjige i pojedinačni tekstovi rastureni po raznim časopisima i listovima. Iako su činjeni i značajni pokušaji, još nije sastavljena i kompletna bibliografija njegovih radova i priloga o njemu. Ovom prilikom navodimo samo neke njegove knjige: Vojislav Ilić (Mostar, 1906), Srpske narodne pripovijetke (Matica srpska, Novi Sad, 1909), Pokreti i dela (Geca Kon, Beograd, 1920), Velika Srbija (Narodno delo, Beograd, 1924), Bosna i Hercegovina (Srpska književna zadruga, 1927), Luka Vukalović i hercegovački ustanci od 1852-1862 (Srpska kraljevska akademija, Beograd, 1923), Ujedinjenje (Narodno delo, Beograd, 1928), Mostar i njegova srpska pravoslavna opština (Beograd, 1933), Istorija Jugoslavije (Narodno delo, Beograd, 1933), Odnosi između Srbije i Austrougarske u XX veku (Državna štamparija Kraljevine Jugoslavije, Beograd, 1936), Historija Bosne. Knj. I (Srpska kraljevska akademija, Beograd, 1940) i Istorija Srba, Beograd 1989.
Na osnovu teksta koji je napisao akademik Radovan Samardžić, Vladimir Ćorović je zastupljen u knjizi Sto najznamenitijih Srba (Beograd – Novi Sad, 1993, str. 529-534).
Napomena: Poštujući neke uobičajene akademske norme, ova osoba je svrstana među znamenite i zaslužne zapadne Srbe. Ponukan bogatom i sadržajnom biografijom koju Vadimir ima, sam se zainteresovao za njegove radove i krenuo u čitanje ne bih li obogatio svoja saznanja. I došao do sasvijem druge spoznaje da njegova istorijska djela nijesu od nikakve važnosti za Srbe, čak su i štetna.
Prosto je neshvatljivo da Vladimir recimo u jednom svom tekstu o vladarima srednjovjekovne Bosne ni jednom riječju ne spominje Srbe, a smatrao je iz nekih razloga da je potrebno da se spomene hrvacki ban koji nikakve veze sa Bosnom nema, i da se redovno spominju Nijemci, Austrijanci, Mađari i druge nacije. Tako da ono što ostane čitaocu u podsvjesti i kao osjećaj je da Srbi nemaju nikakve veze sa Bosnom, niti su ikada imali
Kako mi danas govorimo u ovim krajevima isključivo srbski jezik, različitih političkih imena, a ne ijedan jezik spomenutih stranih nacija, to govori dovoljno o tome da je srbski narod najznačajniji i najveći faktor oduvijek na ovim prostorima i da se ne smije zaobilaziti naše spominjanje niti maskirati kojekakvim ujdurmama. Pogotovo što pored ove činjenice sa jezikom postoje i mnoge druge činjenice kao napr. povelje bosanskih banova pisane azbučnim pismom (srbicom, a ne bosančicom), te i sami nazivi titula bosanskih vladara koje u sebi sadrže od imena naroda jedino „srblje“, i ni jedan drugi.
Zato sasvim slobodno i opravdano mogu tvrditi da su radovi Vladimira Ćorovića antisrbski, nijesam čitao sve, niti imam namjeru, nema potrebe da se gubi vrijeme, jer ako je par radova takvih, nema razloga da i ostali ne budu isti ili slični. Jer su radovi očigledno rađeni sa namjerom, ne baš časnom, da bi se zadovoljio njemačko-austrijski zahtjev da Srbi uče njihovu varijatu naše istorije, ili je Vladimir bolovao od poznate boljke od koje obole neki Srbi, a to je autošovinizam.
Možda ostali Vladimirovi radovi i imaju neku naučnu težinu, ali se moraju obavezno iščistiti od antisrbizama i autošovinističkog pristupa. Uostalom kao i većina istorijskih knjiga u Srba. Čak ni Nijemci više ne uče da su se Srbi doselili na Balkan, a nas naši još uvijek tome dresiraju.
Duško Bošković, 5.4.7524.(2016).godine