DUŠAN KAŠIĆ je rođen 1. maja 1914. u Velikom Grđevcu od oca Ljubana (1880-1953) i majke Evice (1888-1966) rođ. Pokrajac iz Donje Kovačice. Dolazak Kašića na prostor Bilogore nije dovoljno istražen, dok na osnovu porodične predaje Pokrajaca njihov dolazak datiramo u prvu polovinu XIX v. iz ličkog sela Raduč, gdje je rođen i Milutin, otac Nikole Tesle.

Rodoslovna istraživanja autora ovog rada pokazala su niz rodoslovnih veza Tesli i Pokrajaca prije njihove seobe (i jednih i drugih) u Bilogoru, a samo među potomcima porodice Pokrajac iz koje je Evica evidentirali smo do sada osam (!) doktora nauka.

Osnovnu školu Dušan Kašić pohađa u Velikom Grđevcu, gimnaziju u Bjelovaru i Sarajevu, gdje 1936. završava i bogosloviju sa odličnim uspjehom.2 Poslije odsluženja vojnog roka Dušan stupa u brak sa Darinkom (1919-2007) rođ. Rojčević iz Dijelova u Podravini, do rata je paroh u Gornjim Sredicama, a na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu diplomira 13. aprila 1941. Sa Darinkom je imao četiri kćeri, od kojih je prva Milica (1941-1942) rođena i umrla (zbog posljedica ustaškog prebijanja koje je Darinka pretrpjela u logoru Caprag) u kosmajskom selu Koraćici gdje je porodica internirana. Poslije rata Dušan je sveštenik u Bjelovaru, bavi se istraživanjem prošlosti ovog kraja, upisuje Filozofski fakultet u Zagrebu, a 13. novembra 1954. godine na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu brani doktorsku disertaciju Lepavinsko-severinska eparhija. Mentori su mu u tom radu bili Radoslav Grujić (tada još u nemilosti aktuelnih vlasti) i Ljubomir Durković-Jakšić.

Od 8. septembra1959. protojerej dr Dušan Kašić odlukom Svetog arhijerejskog sinoda postavljen je za profesora bogoslovije Sveti Sava u Beogradu, od iduće godine je rektor beogradske Bogoslovije, i na toj dužnosti će ostati do penzionisanja 1. novembra 1977. U tom periodu, sve do 1988, profesor je istorije Srpske pravoslavne crkve na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu. Po penzionisanju bio je od 1979. starješina i duhovnik crkve Ružice sve do 1989.

Uz sve obaveze dr Dušan Kašić uređuje i brojna glasila crkve, među kojima izdvajamo dužnost glavnog i odgovornog urednika „Pravoslavlja“ od 1984. do 1987. i dugi niz godina časopisa „Srpska pravoslavna crkva – njena prošlost i sadašnjost“ koji je izlazio povremeno na srpskom i engleskom jeziku. Bio je član redakcija svih jubilarnih spomenica koje je Srpska pravoslavna crkva izdala od 1960. do 1990. godine. Uz uredništvo, on je i „prvo pero“ u tim izdanjima.

Od najviših crkvenih vlasti srpske crkve dr Kašiću su povjeravane i takve dužnosti koje bismo mogli nazvati i diplomatskim. U svojstvu bogoslova i istoričara predstavljao je srpsku pravoslavnu crkvu na brojnim međunarodnim skupovima.Kao posmatrač učestvuje na IV zasjedanju II vatikanskog koncila 1965. u Rimu, 1966. je jedan od predstavnika SPC na Svepravoslavnoj konferenciji u Beogradu,1968. je u Upsali delegat SPC na IV skupštini Svjetskog saveza crkava, kao i na V skupštini održanoj iste godine u Najrobiju u Keniji.

Ipak, kad izblijedi i sam vijek u kojem je živio među ostalim vijekovima, ostaće ono što Dušana Kašića izdvaja od drugih i poznatih i uglednik savremenika. To je naučni rad3 na istraživanju istorije srpskog naroda i njegove crkve. Započeo ga je još ratnih godina u izgnanstvu kao pomoćni paroh u Koraćici gdjeje napisao Letopis koraćičke parohije i istraživao rodoslove porodica kosmajskog kraja.Najznačajniji doprinos istoriografiji dao je proučavajući istoriju SPC u Slavoniji i Hrvatskoj. Među radovima posvećenim ovoj tematici izdvajaju se: Srbi i pravoslavlje u Slavoniji i sjevernoj Hrvatskoj (1967), Srpski manastiri u Hrvatskoj i Slavoniji (1971), Otpor Marčanskoj uniji-lepavinsko-severinska eparhija (1986), Srpska naselja i crkve u sjevernoj Hrvatskoj i Slavoniji (1988). Drugo polje njegovih istraživanja bili su životi srpskih crkvenih velikodostojnika. Različite biografske priloge napisao je o svetom Savi, Nikoli Popoviću, srpskom mitropolitu Petru Jovanoviću, proti Matiji Nenadoviću i drugima. Treći tematski krug čine monografije o srpskim crkvama i manastirima: Manastir Rakovica (1970), Manastir Gimirje 1600—1975 (1975), Srpska pravoslavna crkva Uspenija Presvete Bogorodice u Livnu 1859—1979 (1979), Manastir svetog Nikole—Ozren (1982), Sveta Petka i njena kapela na Kalemegdanu (1987). Kapitalno djelo Srpska naselja i crkve u sjevernoj Hrvatskoj i Slavoniji objavljeno 1988. godine uz Grujićevu Spomenicu je nezaobilazan rad za razumijevanje sudbine „vretanijskih“ Srba, posebno onog trenutka njihove istorije sredinom XVIII vijeka kada oni uz „prečanske“ Srbe predstavljaju civilizacijski vrh srpskog naroda. U širokom rasponu od Maričke bitke do Oluje i od Barbarose do Solane bez razumijevanja ove eksplicitne istorijske pouke ostajemo na tom planu nepismeni, a za Otkos-10 nećemo ni čuti.

Njegova Svetost patrijarh srpski German odlikovao je 10. maja 1968. godine, tada protojereja-stavrofora dr Dušana Kašića najvišim mogućim priznanjem – Ordenom Svetog Save prvog stepena za „samopregoran rad na duhovnom, naučnom, prosvetnom, kulturnom i materijalnom polju u Srpskoj pravoslavnoj crkvi“.

Uzoran život i plodan rad Dušana Kašića stavlja ga u red onih rijetkih ljudi za koje se može reći, kao što je za njega rekao episkop šumadijski Sava (Vuković), da su saradnici Božiji. Umro je u Beogradu 27. aprila 1990. godine.

1 Ranko Radelić Bilogorske svetinje, PRILOG VIII, str. 286-288

2 Interesantno je da je u toku školovanja u sarajevskoj bogosloviji jedan od dvojice pitomaca sa kojima je Dušan stanovao bio Gojko Stojčević, potonji Patrijarh srpski Pavle.

3 Šira biografija dr Dušana Kašića koju je napisao S. Mileusnić i bibliografija radova sa impozantnih 214 referenci koje je prikupila njegova kćerka dr Smiljka Kašić objavljene su kao prilozi posthumno objavljenog rada Srpski manastiri u Hrvatskoj i Slavoniji (Muzej SPC, Beograd, 1996).

By Admin D

Оставите одговор

Ваша адреса е-поште неће бити објављена. Неопходна поља су означена *