Manastir Pakra

Manastir Pakra se nalazi između Pakraca i Daruvara, a ime je dobio po istoimenoj rječici koja protiče pored manastira. Ovaj manastir, koji se u istorijskim izvorima naziva i Nova Pustinja sa crkvom posvećenom Vavedenju Presvete Bogorodice, pominje se još sredinom XVI vijeka.

Taj brdsko-planinski dio Slavonije – Zabrđe – srpsko stanovništvo naseljava još u XV vijeku, a naročito u XVI vijeku poslije pada Slavonije pod Turke. Postoje svjedočanstva koja govore da je manastir osnovan 1556. godine; 1558. godine iguman je Teodosije; potom je manastir zbog najezde Turaka zapustio.
Sa patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem prešao je u ove krajeve i mitropolit moravski Grigorije. On je sa monasima manastira Mileševa, koji su takođe izbjegli ispred turske najezde, obnovio zapustjeli manastir Pakru i osveštao 1697. godine. Teodor Miloševac 1717. godine ide iz manastira Pakre za Rusiju radi milostinje, gđe dobija dosta darova, najviše knjiga i crkvenih dragocjenosti u vrijednosti od 100 rubalja.Uskoro, po dolasku cara Karla VI pakranski kaluđeri prelaze u obližnji opustjeli manastir Svetu Anu, a u manastir Pakru dolaze prebjegli monasi iz manastira Gomionice sa igumanom Pahomijem noseći sa sobom vrijedne crkveno-umjetničke predmete. Vrijedno bogatstvo koje se vremenom uvećalo, svojim zalaganjem stvorilo je veliku ekonomiju koja je sredinom XIX iznosila preko sto jutara. Kada su materijalno ojačali, pakranski kaluđeri podižu između 1759. i 1763. godine kapelu na manastirskom groblju, a 1761. godine započeli su podizati veliku crkvu. Jedan od ktitora pri izgradnji manastirskog hrama bio je i orahovički spahija Dimitrije Mihajlović i njegovi sinovi: Jovan, Pavle i Petar. Poslije četiri godine crkva je završena, a 30. juna 1765. godine osveštena u čast Vavedenja Presvete Bogorodice od strane pakračkog episkopa Arsenija Radivojevića. Kasnije, 1769. godine, dograđen je i visoki zvonik, a potom urađen ikonostas koji se pripisuje novosadskom slikaru Vasiliju Ostojiću. Manastirska crkva i ostala zdanja teško su stradala 24. maja 1780. godine od nevremena; sa crkve i manastirskih konaka oluja je skinula krov. Manastir je obnovljen 1785. godine u vrijeme igumana Gerasima Radojčića.
U XIX vijeku manstirsko bratstvo sagradilo je u Bijeloj, blizu manastira Pakre, na temeljima stare novu crkvu koja je osvećena 1886. godine. Sljedeće godine taj dio Slavonije zadesilo je strašno nevrijeme i oštetilo manastirsku crkvu i ostala zdanja. Manastir je obnovljen 1894. godine i crkva je prekrivena pocinčanim limom. Prije i za vrijeme Prvog svjetskog rata manastir je stradao i pljačkan, a odnesena su sva tri crkvena zvona.
Za vrijeme Drugog svjetskog rata manastir Pakra pretrpio je velika razaranja. Iguman Jefrem, viđevši zlo koje nailazi, sakri najvrednije manastirske dragocjenosti u kriptu grobljanske kapele, a manastirsko bratstvo prognano je u Srbiju. Zagrebački muzealci na čelu sa prof. Ivanom Tkalčićem odnijeli su manastirske dragocjenosti u Zagreb i iste su vraćene tek 1983. godine i smještene u Riznicu episkopskog dvora u Pakracu. Godine 1943. ustaše su zapalile manastirske konake a crkvu demolirali. U poratnim danima manastir je đelomično obnovljen.
Riznica manastira Pakre bila je nekada izuzetno bogata, posebno su vrijedne dragocjenosti koje su mileševski kaluđeri prenijeli iz manastira Mileševo, među kojima i plaštanicu iz 1567. godine, zatim zbirku duborezbarenih krstova filigranski okovanih, među kojima i krst patrijarha Arsenija Čarnojevića i krst Silvestra Mileševca. Posebnu cjelinu činila je zbirka rukopisnih knjiga donesenih iz manastira Ravne Reke. Od ikona, u manastiru je sačuvana ikona Presvete Bogorodice, rad slikara Ostoje Mrkojevića iz 1692. godine. Posebnu galeriju predstavlja 13 ikona srpskih svetitelja i svetih s kraja XVIII vijeka koje se nalaze u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu.
Veliki sabor održavao se u manastiru na Preobraženje 19. avgusta.
Manastir Pakra je devastiran u ratu 1991-1995. godine, posebno manastirski konaci. O manastiru se danas brine nastojatelj manastira jeromonah Amfilohije Živković.

By Admin D

Оставите одговор

Ваша адреса е-поште неће бити објављена. Неопходна поља су означена *